غدیر یک پروژه الهی برای استمرار راهنمایی امت اسلامی است

حجت‌الاسلام حسنی، رئیس سازمان تبلیغات اسلامی شهرستان کرمان درگفتگو با پایگاه خبری اجتماعی «بوتیانیوز »؛  ضمن تبریک عید غدیر به سوالاتی پیرامون اهمیت این عید و وظایف طلاب در ترویج این پیام الهی پاسخ داد. متن گفت‌وگو به شرح زیر است.

اهمیت عید غدیر در اسلام چیست و چرا این واقعه تا این حد مورد تأکید اهل‌بیت(ع) قرار گرفته است؟

عید غدیر تنها یک مناسبت تاریخی نیست؛ بلکه نقطه‌عطفی در تداوم رسالت پیامبر اکرم(ص) به‌شمار می‌آید، در این روز، ولایت امیرالمؤمنین(ع) به‌عنوان حلقه‌اتصال نبوت به امامت، به‌صورت علنی و الهی اعلام شد.

اهل‌بیت(ع) به این منظور بر غدیر تأکید داشتند که غدیر تضمین‌کننده‌ اصالت و سلامت دین پس از پیامبر(ص) است، اگر این پیمان ولایتی جدی گرفته می‌شد، امت اسلامی دچار انحرافات بعدی نمی‌گردید.

در حقیقت، غدیر صرفاً نصب یک فرد نبود؛ بلکه تثبیت یک مسیر بود. مسیری که می‌بایست از راه امامت عبور می‌کرد تا حقیقت دین حفظ شود.

آیا حدیث غدیر خم در منابع اهل سنت نیز آمده است؟ چرا این حدیث متفاوت از شیعه تفسیر شده است؟

بله، حدیث غدیر در منابع معتبر اهل‌سنت نیز نقل شده است؛ از جمله در کتاب‌هایی مانند «مسند احمد بن حنبل»، «صحیح ترمذی»، «البدایه والنهایه» ابن‌کثیر، و حتی «تاریخ طبری». جمله‌ معروف «مَن کُنتُ مَولاهُ فَهذا عَلِیٌّ مَولاهُ» با اسناد متعدد در این منابع ثبت شده است.

اما چرا تفسیر آن با برداشت شیعه متفاوت است که دلیلش این است که اهل‌سنت واژه‌ی «مولی» را به معنای «دوست» و «یاور» معنا می‌کنند، نه «رهبر» و «جانشین»، در حالی که زمینه‌ واقعه، موقعیت ویژه‌ غدیر، تعبیرات قبل و بعد از حدیث و حتی بیعت‌گیری پیامبر(ص) نشان می‌دهد که موضوع، صرفاً به دوست‌داشتن علی(ع) محدود نبوده است.

در واقع، اختلاف در تفسیر، بیشتر ریشه در نگرش‌های کلامی و تاریخی دارد، نه در اصل نقل حدیث. شیعه معتقد است معنای «مولی» در آن سیاق، به‌وضوح به «اولویت در امر» و «ولایت» اشاره دارد.

چرا پیامبر اکرم(ص) در آن مکان و زمان خاص (غدیر خم) مسئلهٔ ولایت امام علی(ع) را مطرح کردند؟

این سؤال بسیار مهم است و پاسخ آن کاملاً حسابشده است؛ غدیر خم، توقفگاهی بین راه مکه و مدینه بود که حاجیان پس از اتمام حج از هم جدا میشدند و هرکس به سوی شهر خود میرفت. پیامبر اکرم(ص) دقیقاً در همان مکان و در آن لحظه، فرمان توقف کاروان را دادند تا همه حجاج، حتی کسانی که جلوتر یا عقبتر بودند، گرد هم جمع شوند.

دلیل اینکه چرا در محل غدیر خم این اعلام انجام شد نیز این است که این حج، آخرین حج پیامبر(ص) بود و فرصتی طلایی برای ابلاغ پیامی جهانی به شمار می‌رفت، اگر امام علی(ع) در مدینه معرفی می‌شد، ممکن بود برخی بگویند پیامبر(ص) این موضوع را تنها در محدوده نزدیکانش مطرح کرده است، اما در غدیر خم، در میان بیابان و با حضور بیش از صد هزار نفر، آن هم پس از انجام مناسک حج، پیامبر(ص) مسئلهٔ ولایت را با تأکید و صراحت بیان کردند تا هیچکس نتواند ادعا کند: «نشنیدیم» یا «جدی نبود».

در حقیقت غدیر یعنی اعلام جانشینی در نقطه‌ای که دیگر هیچ بهانه‌ای برای انکار باقی نماند.

وظیفه مسلمانان در قبال تبیین و ترویج پیام غدیر چیست؟

وظیفه مسلمانان در قبال تبیین و ترویج پیام غدیر، محدود به برگزاری مراسم جشن و شیرینی‌دادن نیست، رسالت اصلی ما، معرفی غدیر به عنوان یک اصل اعتقادی و تمدنی است که ادامه دهنده مسیر هدایت الهی پس از پیامبر اکرم(ص) می باشد. غدیر یک اتفاق شخصی یا تاریخی صرف نیست، بلکه یک پروژه الهی برای استمرار راهنمایی امت اسلامی است.

مسلمانان به ویژه طلاب، علماء و اهل معرفت، دو مسئولیت خطیر بر عهده دارند: اول درک عمیق و تبیین صحیح پیام غدیر است که باید فراتر از روضه و مداحی و مراسم سنتی، با رویکردی تحلیلی و معرفتی انجام شود.

دومین وظیفه ترویج این پیام از طریق ابزارهای مختلفی مانند تألیفات، منابر، رسانه های جمعی و حتی عملکرد عملی است تا نشان دهد ولایت مداری در عمل به معنای التزام به عدالت، خردورزی و دینداری ناب است.

اگر بتوانیم پیام ناب غدیر را به درستی به نسل حاضر و آینده منتقل کنیم، بسیاری از شبهات تاریخی و انحرافات فکری که امروزه گریبانگیر جهان اسلام است، قابل اصلاح خواهد بود. این مهم تنها با تلاش علمی و عملی جمعی محقق می شود که همت والایی را می طلبد.

با توجه به شرایط کنونی جهان، چگونه می‌توانیم پیام غدیر (مسئولیت‌پذیری، عدالت‌خواهی و ولایت‌مداری) را به جامعه امروز، به‌ویژه نسل جوان انتقال دهیم؟

در دنیای امروز، صرف نقل تاریخ و روایت کافی نیست؛ باید مفهوم غدیر را از قالب تاریخ خارج کنیم و به زبان نیازهای عصر حاضر ترجمه نماییم.

پیام غدیر را باید این‌گونه تبیین کنیم که اول؛ ولایت‌مداری یعنی پایبندی به حق و حقیقت، حتی اگر هزینه‌های سنگینی در پی داشته باشد.

دوم؛ عدالت‌خواهی یعنی ایستادگی علی‌گونه در برابر تبعیض، فساد و ثروت‌اندوزی نامشروع.

سوم؛ مسئولیت‌پذیری یعنی پذیرش تکلیف مدیریت جامعه زمانی که علم و توان آن وجود دارد؛ همان‌گونه که امیرالمؤمنین(ع) شب‌ها در نخلستان‌ها کار می‌کرد و روزها میان یتیمان نان تقسیم می‌نمود.

نسل امروز به دنبال حقیقت، صداقت و الگوهای عملی است. اگر غدیر را نه صرفاً با مداحی، بلکه با معرفی الگوی اجتماعی و رفتاری حضرت علی(ع) عرضه کنیم، قطعاً مورد اقبال قرار خواهد گرفت.

رسانه‌ها، هنر، فضای مجازی و حتی رفتار عملی ما طلبه‌ها و مبلغان دینی، همگی باید بازتاب‌دهنده این سه اصل باشند: حق‌گرایی، عدالت‌جویی و مسئولیت‌پذیری. این‌گونه است که غدیر از یک رویداد تاریخی صرف، به «سبک زندگی» تبدیل خواهد شد.

امروز چگونه می‌توانیم مفهوم ولایت را در زندگی فردی و اجتماعی خود پیاده کنیم؟

ولایت، تنها یک شعار یا باور اعتقادی نیست؛ بلکه یک شیوه کامل زندگی است. در بُعد فردی، ولایت به این معناست که تمام اولویت‌ها، روش‌های تصمیم‌گیری و حتی سلایق شخصی ما باید بر اساس معیارهای اهل‌بیت(ع) شکل بگیرد. این یعنی در تمام جنبه‌های زندگی از انتخاب شغل و روابط گرفته تا الگوی مصرف، تربیت فرزند و سبک دینداری، باید همواره از خود بپرسیم: «امیرالمؤمنین(ع) در این موقعیت چه می‌کرد؟ چه مواضعی داشت و با چه چیزهایی مخالفت می‌نمود؟»

در عرصه اجتماعی، ولایت یعنی همواره در کنار مظلومان ایستادن، از حق دفاع کردن، در برابر ظلم و فساد سکوت نکردن و پیگیر تحقق همان عدالتی بودن که امام علی(ع) شب‌زنده‌داری‌هایش را برای آن به جان می‌خرید. این همان مسئولیت اجتماعی‌ است که ولایت بر دوش هر مسلمان می‌گذارد.

آزمون واقعی ولایت در مواجهه با موقعیت‌های عینی است، وقتی حقی پایمال می‌شود، وقتی بیت‌المال اسراف می‌شود، وقتی تبعیضی رخ می‌دهد که اگر در این مواقع سکوت کنیم یا بی‌تفاوت بمانیم، به این معناست که هنوز مفهوم ولایت را به‌درستی درک نکرده‌ایم و در وجودمان نهادینه نشده است.

ولایت‌مداری عملی در سه اصل خلاصه می‌شود، ترجیح حق بر منافع شخصی، انتخاب عدالت به جای مصلحت‌اندیشی‌های دنیوی و گزینش مسئولیت‌پذیری به جای راحت‌طلبی. این سه‌گانه، همان چیزی است که زندگی علوی را تعریف می‌کند و الگویی ماندگار برای همه زمان‌هاست.

چه برنامه و فعالیت هایی در کرمان برای عید غدیر برگزار خواهد شد؟

برنامه های گسترده فرهنگی و مذهبی در سطح شهر برگزار خواهد شد. برنامه‌های ثابت سالانه شامل جشن‌های مردمی، سخنرانی‌های مذهبی و پذیرایی از مدعوین به روال هر ساله در حال اجراست.

همچنین برای امسال دو برنامه ویژه جدید طراحی شده است، نخست پرده‌خوانی غدیر که به شیوه‌ای نمایشی و جذاب به بازگو کردن مفاهیم غدیر می‌پردازد و دوم «بازسازی واقعه غدیر» که به همت تکیه حضرت ابوالفضل(ع) در محله قلعه دختر اجرا خواهد شد، همچنین پویش اطعام غدیر با هدف پذیرایی از بیش از ۳۰ هزار نفر برنامه‌ریزی شده است.

برنامه شاخص امسال، «شادپیمایی و مهمانی کیلومتری غدیر» است که از میدان شورا تا میدان عاشورا در بلوار شهید عباسپور برگزار می‌شود و در این مسیر غرفه‌های متنوع فرهنگی، خدماتی و ویژه کودکان و خانواده‌ها برپا خواهد شد که خدمات مختلفی به شهروندان ارائه خواهند داد.

مراسم جشن دهه ولایت در بیش از ۵۰ مسجد سطح شهر کرمان با مشارکت گسترده هیئات مذهبی و مردم برگزار می‌شود و به همت هیئات مذهبی و مشارکت پرشور گروه‌های مردمی، شهر کرمان در این روزها جامه‌ ولایت به تن کرده و عطر دل‌انگیز غدیر در کوچه‌پس‌کوچه‌هایش پیچیده است.

انتهای خبر/ تاج الدینی